“Un estaminet, ce n'est pas un restaurant, et pourtant, on y mange. Ce n'est pas un café et pourtant on y boit. C'est tout simple comme à la maison" (Uitbater Estaminet Kasteelhof, Cassel, Noord-Frankrijk)”
Estaminet zou oorspronkelijk de naam geweest zijn voor een zaal
met stijlen of schoren, die zich achter de schenkkamer of gewone gelagzaal van de herberg bevond en waar de stamgasten geregeld bijeenkwamen.
Volgens Franse 18de-eeuwse bronnen was een estaminet een afzonderlijke kamer in de herberg voor een besloten gezelschap.
In Vlaanderen werd het begrip 'estaminet' ook gehanteerd in de betekenis van
avondbijeenkomst of vergadering : de Gentse 'Wegwijzer' van 1770-1771 vermeldt namelijk 'Herbergen daer men Estaminéen houd van bieren' en 'Wijn-huysen daer men Estaminéen houd'.
De 'Wegwijzer' van 1839 vermeldt voor het eerst een serie drankhuizen te Gent onder de noemer 'Voorname Estaminets'. Blijkbaar groeide 'estaminet' al vlug uit tot verschillende categorieën, waarvan de meest populaire als synoniem gold voor stamkroeg of klein café.
Het ging zelfs zover dat de afzonderlijke kamer die in boerenhuizen dienst deed als gelagkamer — op zichzelf al een luxe voor het platteland — de benaming 'Estaminet' kreeg.
Dit laatste lijkt ook van toepassing te zijn geweest voor Estaminet In den Bouw.
Estaminetten zijn bijna niet meer bestaande in Vlaanderen : enkel in de regio Heuvelland en Noord-Frankrijk is er nog een levende estaminet-cultuur aanwezig.